Araştırmacılar, cam boncukların Ay yüzeyindeki su döngüsünün en değerli rezervuarı olduğunu iddia ediyor ve bu su kaynağının “geleceğin kaşifleri” tarafından çıkarılıp kullanılabileceği beklentisinde.
Çin Bilimler Akademisi liderliğindeki bir grup tarafından yürütülen çalışmada, Aralık 2020’de Çin’in Chang’e-5 uzay aracı tarafından alınıp Dünya’ya geri getirilen 117 cam boncuk incelendi.
Bir atmosfer muhafazasından mahrum olan Ay’ın yüzeyine çarpan küçük meteorlar cam boncukların oluşumunda rol oynuyor.
Meteor darbesiyle açığa çıkan ısı yüzey materyalini eritiyor ve bu gereç soğuyarak bir saç teli genişliğinde yuvarlak cam boncuklar haline geliyor.
BİR TRİLYON TON SU
Araştırmayla ilgili açıklama yapan İngiltere’deki Açık Üniversite’de gezegen bilimi profesörü Mahesh Anand, güneşli havalarda su moleküllerinin Ay yüzeyinde “zıpladığının” görülebildiğini, fakat bunun tam olarak nereden geldiğini bilmediklerini lisana getirdi.
Nature Geoscience mecmuasında yayınlanan araştırmaya nazaran cam boncuklar Ay toprağının yaklaşık yüzde üç ila beşini oluşturuyor olabilir.
Çalışmanın ortak muharrirlerinden olan Prof. Anand, süratli bir hesaplama ile, Ay’ın tüm cam boncuklarının içinde yaklaşık bir trilyon ton su olabileceğini öne sürdü. Anand’a nazaran boncuklardaki suyu özgür bırakmak için yalnızca 100 santigrat derece civarında hafif bir ısıya muhtaçlık var.
HİDROJEN GÜNEŞ RÜZGARLARIYLA GELİYOR
Suyun bileşenlerinden oksijen, kayaların ve minerallerin içinde hapsolmuş olsa da Ay’ın neredeyse yarısını oluştuyor.
Anand, araştırmayı derinleştirdiklerinde, suyu oluşturmak için gerekli bir başka bileşen olan hidrojenin Güneş’le irtibatını da keşfettiklerini bildirdi.
Buna nazaran hidrojenin Güneş Sistemi boyunca yüklü parçacıkları süpüren güneş rüzgârından geldiği belirlendi.
Anand, bunun Güneş Sistemi’ndeki Merkür ya da asteroitler üzere atmosferi olmayan öteki cisimlerde de güneş rüzgarının suya eşit derecede katkıda bulunabileceği manasına geldiğini vurguladı.
CAM BONCUKLAR SU KAYNAĞI OLABİLİR Mİ?
Araştırmacılar bu keşifle Ay’da sürdürülebilir bir su kaynağının bulunduğunu söylemek için çok daha fazla araştırmaya gereksinim olduğunu vurguluyor.
Ancak Prof. Anand, bu gereçlerin ısıtılması ve işlenmesinin “yarının kaşiflerine” su, hatta oksijen sağlayarak “diğer dünyaları sürdürülebilir ve sorumlu bir şekilde” araştırmalarına yardımcı olabileceğinin altını çizdi.
AFP haber ajansına konuşan uzman, Avrupa Uzay Ajansı’nın 2025 yılında Ay’a fırlatmayı planlanladığı robotik sondaj aracı PROSPECT’in bu biçimde su toplayıp çıkarabilen birinci araç olabileceğini söyledi.
NASA’nın önümüzdeki yılın sonlarına gerçek fırlatmayı planladığı VIPER misyonu, su buzunu tahlil etmek gayesiyle Ay’ın Güney Kutbu’na gidecek.
NASA, önümüzdeki yıllarda Artemis misyonu ile 1972’den bu yana birinci defa insanları Ay yüzeyine geri getirmeyi planlıyor.
euronewstürkçe