Fransızların, Cezayir’i sömürgeleştirmeye başladığı 1830’dan iki yıl sonra Akdeniz kıyısında bitki bilimi için deney merkezi olarak kurdukları ve bu nedenle “Jardin D’essai” (Deney Bahçesi) ismini verdikleri Hamma Botanik Bahçesi, her yıl milyonlarca ziyaretçiyi ağırlıyor.
Yaklaşık 200 yıl evvel Akdeniz’den içeriye yanlışsız uzanan 72 hektarlık alan üzerinde kurulan bu bahçe, vakit içerisinde geçirdiği çok sayıda onarım, etrafındaki yapılaşma ve bayındırlık çalışmalarıyla 32 hektara kadar düşmesine karşın hala dünyanın en büyük kent parkları ortasında yer alıyor.
Büyüleyici yeşilliğiyle, içinde geniş yürüyüş yolları ve dinlenme alanları bulunan parkın girişinde dev bir hayvanat bahçesi yer alırken, Akdeniz’den güneye yanlışsız uzanan alanın sonunda şık mimarisiyle Afrika’nın da en büyük hoş sanatlar müzesi sayılan Cezayir Ulusal Hoş Sanatlar Müzesi bulunuyor.
Başkentin Belvuzdad semtindeki kare yapısıyla Hamma Botanik Bahçesi, bir amfi tiyatro üzere uzunluktan boya uzanan özel bitki koridorlarının yanı sıra etkileyici görünümüyle Fransız ve İngiliz tipi iki farklı bahçeye mesken sahipliği yapıyor.
AA muhabiri, Cezayir’in en değerli turistik yerlerinden Hamma Botanik Bahçesi’nin tarihçesini ve özelliklerini derledi; bahçenin bağlantı sorumlusu Sena Cibali ve parkı ziyaret eden turistlerle görüştü.
Fransız Bahçesi görenleri hayran bırakıyor
Güzel Sanatlar Müzesi’nden Akdeniz’e yanlışsız uzanan, etrafı devasa palmiye ağaçlarıyla çevrili, yüzlerce çiçekle süslü Fransız Bahçesi, biri daire başkası dikdörtgen formundaki iki büyük havuzla görenleri hayran bırakıyor.
Fransız Bahçesi’nin kalbinde yer alan ve imgesiyle ziyaretçileri etkileyen ve dev aynalar olarak isimlendirilen bu alan, parkın en çok ilgi çeken ögesi olarak öne çıkıyor.
Her mevsimde yenilenen havuzlu bahçenin bakımı ihtimamla yapılıyor, çok sayıda turist bu alanda hatıra fotoğrafı çektiriyor.
Hamma Botanik Bahçesi Bağlantı Sorumlusu Cibali, “Bu geniş alanın içinde Paris’teki Versailles Sarayı’ndaki kraliyet bahçelerini andıran klasik Fransız şeklinde tasarlanmış bir bahçe var.” dedi.
Cibali, alana yeniden ağaçlarla kaplı devasa koridorlardan ulaşıldığını belirterek, şöyle devam etti:
“Bahçenin tasarımı Fransız peyzaj mimarları tarafından 1914’te yapıldı. Onlarca metreyi bulan palmiye ağaçlarıyla çevrili bu süper peyzaj alanının ortasında iki büyük süs havuzu bulunuyor.
Bizim su aynaları olarak isimlendirdiğimiz bu havuzların bakımı her daim yapılıyor, böylelikle gökyüzü ve etrafındaki yüksek ağaçları olduğu üzere yansıtıyor.”
İngiliz üslubu bahçe ziyaretçilerini keşfe davet ediyor
İngiliz Bahçesi’ne de tıpkı biçimde etrafı tropik ağaçlarla çevrili koridorlarla ulaşılırken, Fransız usulü bahçenin tersine bu alan daha sık ve etkileyici yapısıyla ziyaretçilerini keşfe davet ediyor.
Fransız heykeltıraş Emile Gaudissard tarafından yapılan ve klasik Cezayirli bayanları temsil eden dört heykelin yanı sıra çok sayıda farklı bitki tipine de mesken sahipliği yapan bahçe, ziyaretçilerine tabiatla iç içe bir ortam sunuyor.
Cibali, bahçede, yüksekliği 30 metreyi bulan ve yaklaşık 100 yaşında olan gül ağacı, yüksekliği 40 metreye ulaşabilen palmetto, mürver üzere palmiye cinslerinin yanı sıra pek çok bitki cinsinin yer aldığına dikkati çekerek, bahçedeki kafe ve restoranlarda vakit geçiren ailelerin çocuklarının yeşillik alanlarda eğlenme fırsatı bulduğunu kaydetti.
İngiliz Bahçesi’ne, okaliptüs, bambu, mabet ağacı olarak bilinen ginkgo, zekâ otu olarak isimlendirilen kişniş ve ejder ağacı olarak da bilinen, yapraklı kısımlarının iç içe geçmesiyle gölgeli bir yol oluşturan tropik dracaena ve uzun çınar ağaçlarının oluşturduğu başka farklı koridorlardan yürüyerek varıldığını anlatan Cibali, yeniden bahçede bulunan küçük göllerde onlarca çeşit süs balığının yetiştiğini tabir etti.
İlk Tarzan sineması de İngiliz Bahçesi’nde çekildi
Cibali, Cezayir’in başkentindeki bu tabiat müzesinin, kültür ve sanat aktifliklerine de konut sahipliği yaptığını anlatarak 1932’de W. S. Van Dyke tarafından yönetilen birinci Tarzan sinema sinemasının de Hamma Botanik Bahçesi’nin İngiliz stiliyle tasarlanan alanında çekildiğini hatırlattı.
Tarzan ağacı olarak ünlenen dev kauçuk (ficus) ağacının İngiliz Bahçesi’ne olan ilgiyi artırdığına işaret eden Cibali, ağacın ve etrafında bulunan göllerdeki süs balıklarının bahçenin hoşluğuna hoşluk kattığını vurguladı.
Cibali, Cezayir kültür ve sanatına ilgi duyan Fransız heykeltıraş Gaudissard’ın bilhassa Atlas Dağları etrafında yaşayan Evlad Nail kabilesinin gelenek ve hayat stillerine hayran kaldığını belirterek, Fransız heykeltıraşın bu kabilenin bayanlarını tasvir ettiği dört farklı heykeli de Hamma Botanik Bahçesi’ne ikram ettiğini lisana getirdi.
Bahçenin kendine mahsus bir iklimi var
Başkent Cezayir’in ortalama 6 ila 38 derece ortasında değişen mevsim sıcaklıklarına karşın Hamma Botanik Bahçesi’nin kendisine mahsus bir iklim yapısı mevcut.
Bahçe, Cezayir’in başşehrinden farklı, kışın 15 dereceden az olmayan ve yazın 25 dereceden fazla olmayan bir sıcaklığa sahip olmasıyla eşsiz bir iklime sahipken, başkentte iklim ortalaması 6 derece ile 38 derece ortasında değişiyor.
Dünyanın dört bir tarafından getirilen onlarca cins ağaç ile 600 çeşidi aşkın bitkiye de mesken sahipliği yapan bu alan, biyolojik çeşitlilik ve bitki zenginliği açısından dünyadaki nadir doğal alanlardan sayılıyor.
Cezayir Valiliği ve Başşehir Parkları Vakfı tarafından onarım için yıllarca kapatılan bahçe, Şehit Makamı’na uzanan teleferik ile kent merkezine ulaşan metro istasyonu, yemek ve ikramlık eşya üzere hizmetler sunan çeşitli tesis ve mağazaların eklenmesiyle daha sonra tekrar ziyaretçilere açılmış.
Alman filozof Karl Marx, Fransız ressam Auguste Renoir, Fransız müellif Albert Camus üzere pek çok milletlerarası düşünür, sanatçı ve muharririn uğrak noktası haline gelen bahçeyi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan da 2020’de ziyaret etmişti.
Her yıl Cezayir’in çeşitli kentlerinden on binlerce ziyaretçi çeken bahçeye, hafta sonları ve tatillerde talep artıyor.
Hamma Botanik Bahçesi yönetiminden yakın vakitte yapılan yazılı açıklamaya nazaran bahçe, yılbaşından bu yana 1 milyon 600 binden fazla ziyaretçiyi ağırladı.
Cezayir’in Blida kentinden gelen Nadiya Mahazniya, AA muhabirine, Hamma Botanik Bahçesi’ni birinci sefer ziyaret ettiğini ve bahçeye hayran kaldığını söyledi.
Mahazniya, yaklaşık 200 yıl evvel kurulan bahçedeki havuzların, heykellerin ilgisini çektiğini söz ederek, bu tabiat mükemmelinde bulunmaktan duyduğu memnunluğu lisana getirdi.
Cezayirli hukuk fakültesi öğrencisi Yusuf Zavatin ise öğrenciliği boyunca buraya gelerek ders çalıştığını, odaklanma için uygun bir ortam olduğunu ve tabiatla iç içe ders çalışmaktan memnuniyet duyduğunu aktardı.
Zavatin, başşehrin batısındaki Mustağanım kentinden geldiğini tabir ederek, “Ne vakit başşehre uğrasam buraya kesinlikle gelirim. Bugün de hakimlik imtihanına gireceğim ve burada ders çalışmaya geldim.” dedi.
