CNN’nin haberine nazaran, SpaceX’in yapı ve güvenilirlikten sorumlu lider yardımcısı William Gerstenmaier, dün, ABD Senatosunun uzay ve bilim alt komitesinin ticari uzay düzenlemeleriyle ilgili oturumunda açıklamalarda bulundu.
SpaceX’in bir sonraki Starship test uçuşunu başlatmak için bir aydır hazır olduğunu belirten Gerstenmaier, “Roketimiz uçmaya hazırken düzenlemeler ya da incelemeler nedeniyle uçamamak utanç verici.” dedi.
Çevresel inceleme de dahil olmak üzere lisanslamanın çoklukla roket geliştirmeden daha uzun sürmesine işaret eden Gerstenmaier, “Bu asla olmamalı. Ve durum giderek daha da berbata gidiyor.” sözlerini kullandı.
Gerstenmaier ayrıyeten yasal nedenlerle yaşanan gecikmelerin “kamu güvenliği ile hiçbir ilgisi olmadığını” savunarak, mevzuat belirsizliğinin ise şirketin “daha verimli bir program oluşturmasını” engellediğini kaydetti.
“GECİKMELER NEDENİYLE ÇİN’İN BİZDEN EVVEL AY’A İNDİĞİNİ GÖRECEĞİZ”
Bu tıp gecikmelerin Çin ve ABD ortasındaki Ay’a gidiş yarışına tesirine değinen Gerstenmaier, “Gecikmeler büyük ölçekte küçük görünebilir ancak her bir test uçuşundaki gecikmeler artıyor. Sonunda liderliğimizi kaybedeceğiz ve Çin’in bizden evvel Ay’a indiğini göreceğiz.” dedi.
Gerstenmaier, Starship’in geliştirilmesinde yasal pürüzlerin yanı sıra teknolojik zorluklarla karşılaşıldığına da değinerek, roketin 2025’in sonlarına kadar Ay’a iniş için hazır hale getirmesi amacını karşılayıp karşılayamayacağının hala net olmadığını söz etti.
Fırlatma lisansının ne vakit geleceğine ait belirsizlik nedeniyle kaynak ayırmakta zorlanıldığını belirten Gerstenmaier, “İnsanlara fazladan mesai yaptırdık, aracı hazır hale getirdik, sonra uçamadık.” diyerek hayal kırıklığını lisana getirdi.
MEVZUAT BELİRSİZLİĞİ
ABD Federal Havacılık Yönetimi (FAA) eylülde yaptığı açıklamada SpaceX’in “bir sonraki Starship fırlatmasından evvel FAA’dan tüm güvenlik, etraf ve öbür düzenleyici gereklilikleri ele alan güncellenmiş bir lisans alması gerektiğini” bildirmişti.
SpaceX’in test uçuşunun çevresel tesirlerini değerlendirmekle misyonlu olan ABD Balık ve Yabanî Ömür Servisi, CNN’e yaptığı açıklamada FAA ile istişareye başlamak için çalıştıklarını kaydetti.
Buna nazaran, Servisin görüş bildirmek için 135 güne kadar mühleti olacağı için Starship’in bir sonraki fırlatılışı 2024’e ertelenebilir.
Gerstenmaier, mevzuatla ilgili aksaklıkları kısmen işçi eksikliğine bağlayarak, FAA’nın lisans departmanının “bugün sahip olduğu kaynakların iki katına muhtaçlık duyduğunu” savundu.
NASA Yönetici Yardımcısı Pam Melroy yaptığı açıklamada, fırlatmaları düzenleyen federal kurumların “düzgün bir şekilde” finanse edilmesinin NASA’nın amaçlarını gerçekleştirmek ismine “çok kıymetli olduğunu” tabir etti.
Melroy, “Uzay araştırmalarına yönelik global ilgi ve kabiliyetler süratle artmaya devam ederken, ABD, Artemis ile Ay’a gidiş ve güneş sisteminin daha uzaklarında ömür aramak için insan keşiflerinde liderlik etmeye devam etmelidir.” dedi.
SPACEX’E TEPKİLER
SpaceX ve Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesinin (NASA) Artemis programı kapsamında Ay’a astronot indirmek üzere geliştirdiği roketi ve uzay aracı sistemi Starship, 2023’ün başlarında Teksas eyaletinde gerçekleştirilen birinci test uçuşunun akabinde infilak etmişti.
Çevre savunucusu kümeler, olayla ilgili olarak FAA’ya dava açmış ve ajansın fırlatma planlarının ilerlemesine müsaade vererek etraf maddelerine uymadığını argüman etmişti.
Şirketin Güney Teksas’taki tesisinde tekrar fırlatma planları Balık ve Yabanî Ömür Servisince çevresel incelemeye, FAA tarafından ise güvenlik incelemesine tabi tutulmuştu.
STARSHİP PROJESİ
1960’lı yılların sonlarında eski Sovyetler Birliği tarafından Ay’a gönderilmesi planlanan ve 30 motora sahip N1 roket projesi, dört deneme sonucunda da başarısız olmuş ve iptal edilmişti.
NASA, Artemis programı çerçevesinde, astronotları Ay yüzeyine göndermek için Starship roketinin farklı bir versiyonunu geliştirmesi için Space X ile muahede imzalamıştı.
Elon Musk, daha yüksek teknolojiye sahip 33 motorlu Starship’i, uzaya uydu ve insan göndermek maksadıyla kullanmayı hedeflediğini bildirmişti.
Test sonucunun yetkililer tarafından kâfi bulunması halinde Starship, uzaya birinci seferini yaparak dünyanın en güçlü roketi unvanını elde edecek.
