Mustafa Yeneroğlu: Bu iktidarın insan hakları eylem planı da kara mizah olarak tarihte yerini aldı

“HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ ENDEKSİNDE 58’İNCİ SIRADAN 116’INCI SIRAYA GERİLEDİK”

“İktidarın insan hakları karnesinden ve tam iki yıl evvel, İnsan Hakları Hareket Planı ismi altında Avrupa Kurulu ve Avrupa Birliği (AB) fonlarından finanse edilen ve cumhurbaşkanı tarafından büyük bir tamtamla yayınlanan, dünya aleme ilan edilen vaatlerden bahsetmek istiyorum. Öncesinde, milletlerarası kuruluşluların dünya çapında yapılan kimi datalarını paylaşacağım. Son yılardan ders almamız ve yoksulluğun neden derinleştiğini âlâ anlamamız için bu sayıları düzgün okumamız gerekiyor. 2012 yılında, ulusal gelirin en yüksek olduğu yıllarda, Hukukun Üstünlüğü Endeksi’nde 58’inci sırada yer alıyorduk. Sonraki yıllarda 80’inci, 99’uncu, 108’inci sıraya kadar geriledik. Bugün ise bu endekste 116’ncı sırada yer alıyoruz. Yani 58’inci sıradan 116’ncı sıraya kadar 10 yıl içerisinde geriledik. Çok açık ki hukukun üstünlüğüne olan bağlılık azaldıkça ulusal gelirimiz ve ekonomik refahımız da azaldı. Hukuksuz bir nizam, fakir bir sistemi de ne yazık ki beraberinde getirdi.

“NE KADAR HUKUK O KADAR REFAH”

Endeksten utanç verici bir ayrıntıya daha yer vermek istiyorum. İran, Sudan, Etiyopya üzere ülkelerle tıpkı klasmandayız. Lübnan, Rusya, Meksika üzere ülkelerin ise daha gerisinde yer alıyoruz. ‘Freedom House’un bu yılki raporuna nazaran Türkiye, 2018’den bu yana olduğu üzere, özgür olmayan bir ülke. Özgür değiliz. Dünya âlem bunu bize devamlı açık açık söylüyor. Kelam konusu tıpkı rapora nazaran, ülkemiz 2023 yılında bilhassa hak ihlalleri bakımından incelenmesi gereken kara listede yer alıyor. Adaletin yok edildiği, kurumların çalışmadığı, kuralların tanınmadığı, hukuk devletinin ayaklar altına alındığı bir ülkede elbette bu tablo olağandır. Hukuk yalnızca teknik bir kavramdan ibaret değildir. Hukuk, yani kurallar bütünlüğü bir ülkeden ne kadar korunuyorsa ekonomik refah da o kadar sağlanıyor. Ne kadar hukuk o kadar refah. Ne kadar hukuk o kadar kalkınma. Ne kadar hukuk o kadar zenginlik. Adalet varsa vatandaşlarımızın ocağında yemek kaynıyor demektir. Ne kadar adalet o kadar ocakta yemek. Ne kadar hukuksuzluk arsa da o kadar yoksulluk, yasaklar, yolsuzluk var demektir.

“NEREDEN NEREYE…”

Bugün hukukun ayaklar altına alınması nedeniyle orta ve dar gelirliler için maalesef en temel muhtaçlıklar dahi ulaşılamaz hale gelmiş durumda. Bunu yalnızca muhalefet olarak biz söylemiyoruz. Milletlerarası kurumlar da vatandaşlarımız da bunu söylüyor. Yolsuzluk Algı Endeksi’nde 2012’de 52’nci sırada yer alırken 2015’te 66’ncı sıradaydık. 2022 yılında ise 101’inci sırada yer alıyoruz. Türkiye, son 10 yıl içinde en çok puan kaybeden ülkeler ortasında. Cumhurbaşkanı devamlı diyor ya, ‘Nereden nereye’ işte bu tabloya baktığımız vakit birebir bu lisanla, ‘Nereden nereye…’

“DÜNYA ALEM BİZE ‘ÖZGÜR DEĞİLSİNİZ, MUTSUZSUNUZ’ DİYOR”

Dünya Memnunluk Endeksi’nde 106’ncı sıraya kadar düştük. Endekste Irak, Filistin, İran’dan da geride yer alıyoruz. Listede son sıralardayız. Dünyanın birinci 20 iktisadı ortasında bizim kadar mutsuz ülke yok. Dünya âlem bize ‘özgür değilsiniz’ diyor, birebir vakitte ‘mutsuzsunuz’ diyor. Bu sebeple gençlerimiz artık ülkemizde yaşamak istemiyor, vatandaşlarımız ağır olarak yurt dışına çıkmaya çalışıyor ve son yıllarda nitekim artan bir biçimde AB ülkelerine Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından önemli sayıda insanımız iltica etmekte. AB ülkelerine birinci sefer iltica başvurusu yapan ülkeler sıralamasına baktığımız takdirde, savaşın yahut anarşinin yaşandığı ülkeler olan Suriye, Afganistan ve Venezuela’dan sonra Türkiye olarak maalesef 4’üncü sıraya kadar ilerlemiş bulunuyoruz.

“HUKUKUN ARAÇSALLAŞTIĞI KARANLIK BİR PERİYOTTAN GEÇİYORUZ”

2 Mart 2021 tarihinde Cumhurbaşkanı tarafından büyük bir lansmanla kamuoyuna duyurulan İnsan Hakları Aksiyon Planı’nın üzerinden tamı tamına iki yıl geçti. İnsan haklarının her gün ayaklar altına alındığına dair onlarca örneğin karşımıza geldiği koskoca iki yıl. Aksiyon planının açıklanmasından sonra üç yargı paketi hayata geçirildi. Salı günü genel şurada kabul edilen 7’nci yargı paketiyle toplam dört yargı paketi yürürlüğe girmiş olacak. Pekala bu kadar yasal düzenlemenin yapıldığı ülkemizde hak ihlalleri önlenebildi mi, hukuk devletinin en taban gereklilikleri yerine getirilebildi mi, adalette en ufak bir düzgünleşme sağlanabildi mi, elbette ki koskoca bir hayır. Bugün, gün geçtikte artan halde hukuk devletinin en taban kaidelerinin dahi sağlanmadığı, kuvvetler ayrılığı ve yargı bağımsızlığının görmezden gelindiği, zorba bir anlayışla yönetiliyoruz. Daha doğrusu iktidar yönetmeye çalışıyor. Her gün daha fazla savruluyoruz, temel haklar yok sayılıyor. Hukukun araçsallaştırıldığı, azap ve makûs muamelenin önemli biçimde yaygınlaştığı, karanlık bir devirden geçiyoruz.

“BU İKTİDARIN İNSAN HAKLARI AKSİYON PLANI DA KARA MİZAH OLARAK TARİHTE YERİNİ ALDI”

Demek ki, ‘yargı ıslahatı yapıyoruz’ diyenler samimi değil, önemli değil. Gayeleri da hukuk çerçevesine dönmek değil. En temel hakları ellerinden alınan vatandaşlarımız, onların umurlarında bile değil. Demek ki yargı paketleriyle yapılmak istenen, hukuka, adalete susamış milyonları yalnızca bir mühlet avutmak. O vakit da söylemiştik, tekrar ediyoruz: Pansuman önlemlerle yargının kronikleşmiş meselelerini çözemezsiniz. Bırakın yediyi, yetmiş yedi yargı paketi de getirseniz hukuk devletinden nasiplenmedikten sonra yapacağınız hiçbir ıslahatın değeri harbiyesi yoktur. İstediğiniz kadar adalet şuurundan uzak kanun hazırlayın, hiçbir işe yaramaz. Yaramıyor da aslında. Bu sebeple bu iktidarın İnsan Hakları Hareket Planı da kara mizah olarak tarihte yerini aldı. İsmini dahi hakketmeyen samimiyetsizlik dokümanı olmanın ötesine geçemedi.

“BU AKSİYON PLANI İKTİDARIN HUKUKA MAKYAJINDAN ÖBÜR BİR ŞEY DEĞİLDİR”

Bu hareket planı iktidarın hukuka makyajından öteki bir şey değildir. Her yerinden akıyor, yüzüne gözüne bulaşıyor. DEVA Partisi olarak hareket planında yer alan maksatlardan gerçekleştirilenleri ve gerçekleştirilmeyenleri detaylı olarak çalıştık ve raporladık. İnsan Hakları Aksiyon Planı Takip Raporu’muz ile vaat ettikleri lakin hayata geçirmedikleri tabloyu ortaya koyduk. Aksiyon planındaki iki yıllık 285 amaçtan sırf 111’inin hayata geçirildiğini tespit ettik. Vaatlerin tam 174’ü yerine getirilmedi. Yani iktidar, kelam verildiği hareketlerin dahi neredeyse üçte ikisini yerine getirmemiştir. Her bahiste olduğu üzere, iktidar yalnızca laf etmekte, telaffuz ve slogan üretmekte, milleti kandırmakta, muhalefeti ötekileştirmekte, kriminalleştirmekte, yargıçlara telefonla talimat vermekte ancak onun dışında insan hakları ismine pansuman önlemlerin, göz boyamanın ötesine geçilecek rastgele bir hareket içerisinde bulunmamaktadır. Bulunması da mümkün değildir, bulunabilmesi için hukuk devletini kabul etmek, ona inanmak gerekir. Vatandaşı öncelemek gerekir. Maalesef bunlar iktidarın çok uzun yıllardan beri artık terk ettiği olmazsa olmaz kriterlerdir. Kelam verilip de yapılmayan hareketlerle ilgili son günlerde kamuoyuna yansıysan kimi hukuksuzluklar üzerinden örnekler vereceğim.

“AVRUPA KURULU YARGI KARARLARI UYGULANSIN DİYE ACİL DAVET YAPIYOR”

İnsan hakları hareket planında sorunun çözüleceğine ait kelam verilmesine karşın keyfi tutuklamalar ülkenin her yerinde hâlâ devam etmektedir. Birleşmiş Milletler Keyfi Tutuklamalar Çalışma Kümesi ve Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi, son yıllarda Türkiye hakkında çok sayıda karar verdi. Ne yazık ki bu kararlar hâlâ uygulanmıyor. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararları, benzeri halde uygulanmıyor. Kurucu üyesi olduğumuz Avrupa Kurulu, geçtiğimiz hafta yargı kararları uygulansın diye acil davet yapıyor. Kaçıncı acil davet bu? Birçok insanın haksız olarak tutuklandığına ait kararlar, kurulun davetine karşın uygulanmıyor. Sayısız insan, kendilerine özel düşman hukuku uygulandığı için cezaevinde tutuluyor. Daha da trajikomik olanı, hareket planında gayelerden biri de AİHM ve BM insan hakları kurulu olmak üzere milletlerarası insan hakları sistemleriyle iş birliğinin geliştirilmesi. Adeta milletle dalga geçiyorlar.

“İKTİDAR DEMOKLES’İN KILICINI HÂKİM VE SAVCILARIN ZİRVESİNDE TUTUYOR”

Eylem planında yargı bağımsızlığı ve adil yargılanma hakkının güçlendirilmesi isimli bir ana başlık var. Vaatlerin birçok yerine getirilmediği üzere iktidar Demokles’in kılıcını hâkim ve savcıların doruğunda tutuyor. Cumhurbaşkanı direkt yargıçlık yapıyor. Bu ülkede cumhurbaşkanı adeta yargının başı ve yargıçlara neredeyse her bahiste talimat veriyor. Ona uymayanların da cezalandırıldığını birçok örnekle milletimiz izliyor. İktidarın anayasa mahkemesinin misyonunu yerine getirmeye çalışan üyelerini devamlı tehdit ederek hizaya getirmeye çalışmasının adeta olağanmış üzere algılandığı hakikaten akıl almaz bir devirdeyiz.

“RTÜK HER GÜN CEZA YAĞDIRMAYA, EKRAN KARARTMAYA DEVAM EDİYOR”

Birkaç hafta evvel vatandaşın güvenliğinin sağlanamadığı bir futbol karşılaşmasında Amedspora büsbütün ırkçı saiklerle gerçekleştirilen fizikî ve kelamlı atakların imgesi hâlâ gözlerimizin önünde. Halbuki aksiyon planında nefret söylemi ve ayrımcılıkla çabada aktifliğin artırılması için farklı başlık açılmış. Dokuz maksat belirlenmiş, elbette hiçbirisi yerine getirilmemiş. Bu başlıktaki misyonların İçişleri Bakanlığına verilmesiyle zati mukadderatı, baştan itibaren ortaya konmuş. Medyanın üzerinde iktidarın sopası olarak çalışan Radyo Televizyon Üst Heyeti (RTÜK), saçma sapan münasebetlerle her gün ceza yağdırmaya, ekranları karartmaya devam ediyor. İnternet platformları bütünüyle erişime kapatılıyor. Cumhurbaşkanına hakaret soruşturmaları 200 bini aştı. Söz ve basın özgürlüğü çoktan askıya alınmış vaziyette. Halbuki hareket planında, tam bir ana başlıkta söz özgürlüğünün nasıl güçlendirileceğine dair masallar anlatılıyor.

“ÜLKEMİZ SON YILLARDA SAYISIZ AZAP VE BERBAT MUAMELE TEZİYLE KARŞI KARŞIYADIR”

Eylem planında azap ve makûs muamele tezleriyle ilgili soruşturma ve kovuşturmalara ait data tabanı oluşturulacağı vaadedildi. ‘İşkenceye sıfır tolerans’ anlayışı kapsamında daha evvel isimli hatalar için yapıldığı üzere disiplin hatalarında da vakit aşımının kaldırılacağı söylendi. Lakin ülkemiz son yıllarda sayısız azap ve berbat muamele teziyle karşı karşıyadır. Ve iktidarın cezasızlık siyaseti sebebiyle de azap ve makûs muamelede bulunan birçok kamu vazifelisi vazifede, bir de takdir edilmektedir. Şimdi birkaç gün evvel, Diyarbakır Lice’de bir çocuğun kolluk vazifelileri tarafından dövüldüğü, elleri ve ayakları bağlanarak Kürtlere küfretmeye zorlandığı haberlerini dehşete düşerek okuduk. Bu olaylarla ilgili tutuklama kararı verildi. Lakin evvelki olaylardan bildiğim ve adım üzere emin olduğum için de bu şahıslar misyonlarından kamuoyu baskısı sebebiyle şimdilik kelamda uzaklaştırıldı. Lakin eminim belirli bir vakit geçtikten sonra, orada ve burada görevlendirilmeye devam edecekler. Bunu daha evvel ziyadesiyle yaşadık. İnsan Hakları İnceleme Kurulu lideri olduğum periyotta de cürüm duyurusunda bulunduğum olayların sonrasında takibini yaptım, hiçbirisiyle ilgili gerçek manada hukuk devletine yakışır bir süreç yapılmamış. Bu işkenceyi yapan insanların tamamı vazifeye geri döndürülecek. Unutturmaya çalışıyorlar. Nasıl olsa kimse takip etmiyor, takip etse de iktidar olarak o zorba anlayışla ezer geçeriz, propaganda makinelerimizle üzerini örteriz, bunu söyleyenleri de vatan haini, terörist ilan ederek işin içinden çıkarız, yaklaşımı bu ülkede geçerliliğini koruyor.

“DEPREMZEDE KHK’LILARIN VATANDAŞLARA SAĞLANAN KİRA DAYANAĞINDAN YARARLANDIRILMADIĞI SİSTEMATİK BİR KÖTÜLÜKLE KARŞI KARŞIYAYIZ”

Eylem planında ayrımcılıkla uğraşta aktifliğin artırılacağı söyleniyor lakin KHK’lıların depremzede vatandaşlar için sağlanan kira dayanağı, kredi, KYK yurtlarında barınma üzere imkânlardan yararlandırılmadığı sistematik bir kötülükle karşı karşıyayız. Kelamım ona ayrımcılıkla uğraş edeceğini söylüyor fakat yaşadığımız en büyük felakette bile depremzedeler ortasında ayrımcılığı sürdüren bir sistemden kelam ediyoruz. Ayrımcılıkla çabada her gün kriminalleştirilen, en ağır hakaretlere maruz kalan, adeta vatandaş haklarına sahip değilmiş üzere muamele gören ötekilerden, azınlıklardan hiç bahsetmiyorum, onların durumu esasen içler acısı. Ülkede her gün ayrımcılıkla ilgili sayısız örneklerin şahsen baş sorumlusu, sebebi, tetikleyicisi cumhurbaşkanının kendisidir. Dün yeniden televizyon ekranlarında birebir durumu gördük. Bırakın rastgele bir vatandaşa yönelik bu tavrı muhalefete yönelik bile, anayasanın milletimizin birliği ve bütünlüğünün, demokrasiyi, hukuk devletini koruyacağı üzerine yemin eden bir cumhurbaşkanı çıkıyor, muhalefete yönelik her türlü kriminalleştirme, ötekileştirme, adeta terörle iş birliği içerisinde gösterebilme yaklaşımını gösterebiliyor. Olağanda her gün ülke ayağı kalkması gerekirken bu sorun o kadar olağanlaştı ki farkındalığı bile kalmadı.

“ÖZLEM GÜÇLÜ’NÜN YANINDA OLDUĞUMUZU BİR SEFER DAHA TABİR EDİYORUZ”

İnsan Hakları Hareket Planı’nda aile içi şiddete özel bir kısım ayrılarak aile içi şiddet ve bayana karşı şiddetle çabanın aktifliğinin artırılmasını hedeflendiği belirtilmiştir. Fakat ortadan geçen iki yıl içinde evvel İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılmış, artık de 6284 sayılı kanunun varlığı tartışmaya açılmış, siyasi pazarlık problemi haline getirilmiştir. İktidar tarafından bayanlara yönelik şiddet ülkemizin en değerli sıkıntılarının başında gelmektedir. İstatistiklere nazaran, son yıllarda giderek artan bayana yönelik şiddet sonucunda neredeyse her gün en az bir bayan cinayeti gerçekleştirilmektedir. Devlet bu cinayetleri önlemek için üzerine düşeni gereği üzere yerine getirmemekte, risk altındaki mağdur bayanları korumakta çok büyük zafiyet göstermektedir. Bu türlü bir periyotta, AK Partili bakanlar ve küme başkanvekilleri dahi, bu mevzuda baskı alına alınmış hatta AK Parti Küme Başkanvekili Hasret Varlıklı, 6284 sayılı kanunu savunduğu için tehditler aldığını söz etmiş, ama partisi, bilhassa de kendi bekalarını toplumdaki tüm bayan ve çocukların bekalarından ütün gören partililer tarafından, büsbütün yalnız bırakılmıştır. Kendi küme başkanvekiline bile sahip çıkmayan, baskı ve tehditlere maruz kalmasına göz yuman ve tahminen de sessizce destekleyen bir iktidardan bayanların haklarını müdafaasını beklemek de elbette abesle iştigal olurdu AK Parti Küme Başkanvekili Sayın Hasret Güçlü’ye yaşadığı ağır baskı ve tehditler sebebiyle geçmiş olsun dileklerimiz iletiyor, baskı ve tehditlere karşı şiddet karşısında her bireyin amasız fakatsız yanında olduğumuz üzere kendisinin de yanında olduğumuzu bir kere daha söz ediyoruz.

“DEMOKRASİ ŞUURU TOPLUMA SİRAYET ETMİŞ OLURSA HİÇBİR İKTİDAR ZORBALIK YAPAMAZ”

Toplantı ve şov yürüyüşlerine yıllardır müsaade edilmiyor, her şov en sert halde bastırılıyor. Temel haklarını kullanan beşerler darp ediliyor. Dünya için sıradan bizim için ise imkânsız olan bir örnek vereyim. Geçtiğimiz günlerde İsrail’de yüksek mahkemeyi etkisiz kılacak ve yargıçların siyasi iktidar tarafından atanmasına sebep olacak bir yargı ıslahatı 600 bin kişinin protesto etmesi sonucu aksıya alındı. İşte hukuk şuuru, demokrasi kültürü böyledir. Şayet demokrasi şuuru nitekim bütün topluma güçlü bir formda sirayet etmiş olursa, o vakit sokakta hukuk devletini savunan yüz binlerce insan karşısında hiçbir iktidar zorbalık yapmaz, baskıcı bir rejimi sürdüremez. Lakin bizim en büyük meselelerimiz maalesef eğitim sistemimizde başlıyor. Eğitim sistemimizin temelinde de demokrasi kültürü, insan hakları şuuru, insan onurunu temel alan devlet anlayışı çocuklarımıza öğretilmediği için devletin adeta kutsalmış üzere kabul edildiği, kutsandığı bir gerçeklikle karşı karşıyayız. Otoriter bir idare de bu biçimde kendisini beslemeyi ve varlığını sürdürmeyi sağlayabiliyor.

“YOLUN SONUNA GELDİLER”

Maalesef artık adaletsizlik ve hukuksuzluklarıyla her tülü berbatlığı yasal görüp sıradanlaştırdıkları bu devranın de son günlerini yaşadığını daima birlikte görüyoruz ve bu devranın sonuna da gelmiş bulunuyoruz. Güç sarhoşluğu kesinlikle bitecektir. Bu zorba anlayışı tesis edenlerin kendileri, o denli bir zorba anlayış ortaya koydular o denli zorba sistem tahkim ettiler ki bunun kendilerine maruz bırakılacağına dair önemli kaygıları var. Bu sebepten yapışmış vaziyetteler. Biz bu zorbalığı sürdürelim diye her türlü berbatlığı legal görebiliyorlar. Yolun sonuna geldiler. İktidarının birinci yıllarında güzel ve sahiden hoş işlere imza atan, sonra giderek otoriterleşen ve bugün uygunca despotlaşan, hukuk devletini ve demokrasiyi yok sayan, millete zirveden bakan, efendilik yapan, ülkeyi 1990’lı yılların karanlığına hapseden, mafya ve çetelere telsim etme noktasına getiren AK Parti için artık yolun sonu gelmiştir. En pak hislerle 20 yıldır AK Parti’ye dayanak veren vatandaşlarımız, müteahhit, siyasetçi ve bürokratların kirli ilgilerine kurban edilmiştir. Devlet, hesap verme ve sorumluluk prensiplerinin yerine, yapanın yanına kar kaldığı, helalleşme telaffuzlarıyla yönetilir haline gelmiştir. Ülkeyi yönetenlerin işledikleri kabahat ve günahlar, millete çektirdikleri eziyetler milletimizin manevi hisleri sömürülerek kapatılmaya çalışılmaktadır.

“TÜRKİYE, VARLIKLI VE MÜREFFEH İNSANLARIN BARIŞ VE HUZUR İÇİNDE YAŞADIĞI BİR ÜLKE OLACAK”

Millete verdiği en büyük kelam adalet olan ve başta AK Parti olarak kendi ismini açıkça inkâr etme nokrasına gelen iktidar partisi, iktidarını kaybetmemek uğruna girdiği kirli münasebetlerle yeterlice zalimleşmiş ve koca bir ülkeyi uçurumun kenarına getirmiştir. Bizler ülkemizi uçurumun kenarında kurtarmak sorumluluğundayız. 15 Mayıs 2023 sabahı Türkiye’nin en öncelikli, en acil gündemi olarak demokratik hukuk devletini yine tesis etmek, yargı ve temel haklar ıslahatının yapılmasını sağlamak olmalıdır. Yolumuzun uzun, meşakkatli; yükümüzün ağır olduğunun farkındayız. Lakin adalete susamış milletimizin sıkıntılarına deva olmak zorundayız. Aziz milletimiz bilsin ki DEVA Partisi olarak gelecek kuşaklara kozmik standartlarda hukuk devleti ve gerçek bir demokrasi bırakmaya kararlıyız. Amacımız tam demokrasi. Türkiye’yi kısır tartışmaların, günlük siyasi hesapların, siyasi magazinlerin, sloganların, koltuk kavgalarının ve menfaat çekişmelerinin girdabına teslim etmeyeceğiz. Herkesin kendini birinci sınıf vatandaş hissettiği, özgür ve demokratik bir hukuk devletini daima birlikte inşa edeceğiz. Elbette kolay olmayacak lakin hiç kimsenin kuşkusu olmansın Türkiye varlıklı ve müreffeh insanların barış ve huzur içinde yaşadığı bir ülke olacak.”