Oğuz Türklerinin Kayı Boyu’na mensup olan Ertuğrul Gazi’nin üç oğlundan biri olarak 1258 yılında doğan Osman Gazi, kabiliyeti ve atikliğiyle 23 yaşında beyliğe seçildi. Osman Gazi, Bilecik ve Yarhisar’ı 1298’de, İnegöl’ü ise 1299’da fethetti.
Gerçekleştirdiği fetihlerle Türk-İslam medeniyetinin dünyaya yayılmasında atılan adımlarda öncü olan Osman Gazi, Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda aktif rol aldı. Hayata geçirdiği barışçıl siyasetleriyle İznik ve Bursa’yı yıllarca kuşatan Osman Gazi, 1326’da vefat etti.
Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Doğan Yavaş, Osmanlı Devleti’nin kozmik bir devlet olduğunu ve bunun gerçekleşmesindeki en büyük rolün Osman Gazi’ye ilişkin olduğunu anlattı.
Osman Gazi’nin kurduğu devletin temellerini çok sağlam attığını kaydeden Yavaş, “Bir karar alınacağı vakit tek başına değil, bir meclis oluşturarak sonuçta çıkan kararı tatbik etmek, uygulamak üzere bir metot izlerdi. Osman Gazi bu mevzuda çok becerikliydi. Bir devletin kurulma basamağında bu kadar değerli kararlara imza atan bir adam. Osman Gazi’yi başarılı kılan en kıymetli sebeplerden bir tanesi de bu.” diye konuştu.
Yavaş, Osman Gazi’nin geldiği toprakların Rumlarla ve tekfurluklarla çevrili bir coğrafya olduğunu anlattı.
Selçuklu Sultanı Alaaddin’in Osman Gazi’de gördüğü yetenek üzerine hudut uzunluğunu ona teslim ettiğini lisana getiren Yavaş, şöyle konuştu:
“Osman Gazi yalnızca kişiliği ve devlet idaresiyle değil birebir vakitte fethettiği topraklarda süratli halde imar faaliyetine önemli katkılarda bulunmasıyla ön plana çıktı. Yaptıkları daha sonra tüm Osmanlı mimarisine örnek oldu. Devrinde yapılan halka hizmet binaları, toplumsal hizmet binaları olarak külliyeler çok değerli. Periyotta fiyatsız yemek dağıtan yerlerin yaygın olması bir açıdan da gayrimüslimlerin gönlünü alıyor. Osman Gazi’nin ve daha sonra Orhan Gazi’nin bu kadar süratli formda toprak sahibi olması ve sonlarını genişletmesi de bu güzel niyetine bağlanıyor. Osman Gazi’nin en değerli katkılarından biri de Türk-İslam kültüründe var olan vakıf kültürü. ‘Vakfı, işlet ki insan yaşasın, insanı yaşat ki devlet yaşasın’ şiarıyla hareket ediliyor. Beşere verilen paha bu. Osmanlı’nın genel yerleşim yerlerinde Rum nüfusu var lakin hiçbir biçimde dokunulmamış ve ibadethaneleri duruyor. Demografik yapıya hiç dokunulmamış. Hiçbir biçimde memnuniyetsizlik kelam konusu değil. Osmanlı’nın ne kadar hoşgörülü ve devlet idaresinde yetenekli olması bir devlet kurmasına vesile oldu.”
“OSMAN GAZİ HER VAKİT ANILMAYI HAK EDEN BİR BEY”
Osman Gazi’nin oğlu Orhan Gazi’ye olan vasiyetinin bilinen birinci değerli vasiyetlerden biri olduğunu vurgulayan Yavaş, “Oğlu Orhan Gazi’yle geldiği Balabancık Hisarı’ndan Bursa’yı seyreder. ‘Oğul ben öldüğümde beni şu Gümüşlü Kümbet’in altına gömesin’ halinde vasiyette bulunur. Bu kıymetli bir vasiyet.” tabirlerini kullandı.
Yavaş, Osman Gazi’nin erken periyot Osmanlı beylerinde görülen gut hastalığına yakalanıp, 1326’da vefat ettiğini anlattı.
Orhan Gazi’nin ise babasından aldığı mirası süratli bir formda ileriye götürdüğünü belirten Yavaş, şunları kaydetti:
“Orhan Gazi babasından öğrendiği tüm devlet idaresini alana yansıtıyor. Ondan sonra oğlu 1’inci Murat ondan sonra Bayezid derken Osmanlı çok büyük bir biçimde topraklarını genişletti. Hepsinin kökeninde Osman Gazi’nin imzası var. O yüzden 697’nci yılı diyoruz lakin yani bin yıl da olsa Osman Gazi her vakit anılmayı hak eden bir beyefendi olarak karşımıza çıkıyor.”
TÜRBESİNDE HÜRMET NÖBETİ
Oğlu Orhan Gazi’nin Bursa’yı fethetmesinin akabinde vasiyeti üzerine “Gümüşlü Kümbet” olarak bilinen yere defnedilen Osman Gazi’nin türbesinde alp kıyafetli jandarma işçisince hürmet nöbeti tutuluyor ve gün uzunluğu Kur’an-ı Kerim okunuyor.
Tophane Parkı’ndaki türbede pirinç parmaklıklarla çevrili ve sandukanın üzeri sırma işlemeli kadifeyle örtülü Osman Gazi’ye ilişkin ahşap sandukanın yanı sıra, Osman Gazi’nin oğlu Alaaddin Beyefendi, Orhan Bey’in eşi Asporça Hatun ve oğlu İbrahim Beyefendi, 1’inci Murad’ın oğlu Savcı Bey’e ilişkin sandukalar da bulunuyor. AA
